Anestezi ve Reanimasyon

Anestezi Nedir?

‘Geçici bilinç kaybı’ olarak bilinen anestezi, kişinin ameliyat sırasında acı hissetmemesi için uygulanan bir yöntemdir. Anestezi uygulamasındaki temel amaç hastanın ameliyat sırasında acı ve ağrı gibi duygulara karşı fiziksel aktivitelerini sınırlandırarak güvende kalmasını sağlamaktır.

Tarihte anestezik ilaç kullanımına bakıldığında çok eski çağlardan beri birçok yöntem ve tedavinin kullanıldığı görülmektedir. Tıp biliminin ilerlemesi ve gelişmesi ile anestezi, uzmanlar tarafından sıkça kullanılan bir yöntem olmuştur.

Anestezi hem hastanın ameliyat sırasında rahat ve güvende olmasını hem de hekimin cerrahi müdahalesini kolay bir şekilde yapmasını sağlar.

Hastaya uygulanacak olan anestezinin türü, anestezi ve reanimasyon uzmanları tarafından karar verilir. Ameliyat sırasında anestezi uzamanı da operasyon alanında bulunarak hastanın uyutulmasını, uyandırılmasını sağlar ve ameliyat sırasında gelişebilecek komplikasyonlara karşı önlemler alır.

Üç tip anestezi vardır bunlar; genel, bölgesel ve lokal anestezidir. Hastanın geçireceği operasyona, yaşına ve fiziksel durumuna göre hangi anestezi türünün uygulanacağı anestezi uzmanı tarafından karar verilir.

Anestezi Hangi Ameliyatlarda Uygulanır?

Hastanın herhangi bir ağrı duymaması için kullanılan anestezik ilaçlar ile birlikte uygulanan anestezi ağrılı ve ağrısız birçok işlemde ve her yaş grubunda uygulanabilmektedir. Küçük çocukların tomografi sırasında hareketsiz durması gibi işlemlerde ya da diş operasyonlarında kullanılabileceği gibi cerrahi işlem gerektiren ameliyatlarda da kullanılır. Uzman hekim hastaya uygulanacak olan operasyona göre  anestezi türüne karar verir. Bu sayede hasta, bölgesel olarak hissizlik yaşayabileceği gibi genel olarak da bilinci kapanabilmektedir.

Anestezi Türleri Nelerdir?

Anestezi tiplerine bakıldığında 3 tip anestezi türünün olduğu görülmektedir. Bunlar genel, bölgesel ve lokal anestezidir. Hastaya uygulanacak olan anestezi türü uzman hekim tarafından karar verilir. Hekimin hangi tür anesteziyi tercih edeceğini ise ameliyatın türü ve uzunluğu belirlemektedir. Anestezi genellikle hastanın ameliyat sırasında uygulanan işlemleri hissetmemesi psikolojik ve fiziksel olarak rahatlaması için uygulanmaktadır. Alanında uzman bir hekim tarafından uygulanması önemlidir bu sayede hastanın daha güvende olması sağlanabilir.

Bu anestezi türlerinin hasta üzerinde etkileri farklı olabilmektedir. Hastanın tamamen bilincinin kapanması sağlanabileceği gibi  sadece operasyon yapılacak bölgede uyuşma sağlanabilmektedir.

Anestezik ilaçlar enjeksiyon, solunum, sprey, cilt yaması ya da damla şeklinde uygulanabilmektedir. Uygulamanın nasıl gerçekleşeceği uzman hekim tarafından karar verilmektedir.

Anestezi Nasıl Uygulanır?

Anestezi uygulanacak hasta, operasyondan önce 6 saat hiçbir şey yiyip içmemelidir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastaların ise hekimine bu durumu söylemesi, hekim kontrolünde ilaçlara bir süre ara vermesi gerekmektedir. Anestezi uygulaması, operasyonu boyutuna göre ayarlanmaktadır. Anestezi ilaçları; enjeksiyon, solunum, sprey gibi yöntemlerle hastaya verilir. Anestezi uygulamasından sonra ilaçlar vücudunuzda kalabileceği için bol sıvı tüketimi önerilmektedir. Bunun yanı sıra alkol ya da gazlı içeceklerden de uzak durulması gerekmektedir.

Ameliyat sırasında kullanılacak anestezi için uzman hekim tarafından hastanın izlemesi yapılmaktadır. Hasta ameliyathaneyken göğüs cildine elektrotlar yerleştirilir bu sayede kalp atışları ve ritimleri takip edilmeye başlanır. Hastanın kanında bulunan oksijen seviyesi de izlenmektedir. Herhangi bir değişiklikte hemen müdahale edebilmek için ameliyat boyunca kalp atışı, ritmi, kan basıncı, kandaki oksijen miktarı anestezi uzmanı tarafından dikkatle izlenir.

Anestezi uygulamalarındaki yöntem hekim tarafından belirlenir ve ameliyat süresince anestezi hekimi de güvenli bir ameliyat sağlamak için ameliyathanede bulunur.

Genel Anestezi

Genel anestezi yöntemi tüm vücudun anestezi etkisinde kalarak, bilincin kapandığı yöntemdir. Anestezi uzmanı tarafından genel anestezi uygulamasına karar verilmiş ise hastanın genel bir uyku durumunda olması ve hem hekim hem de hasta için daha güvenli bir ameliyat ortamı yaratılması amaçlanır. Genellikle uzun süreli, açık ameliyatlarda tercih edilen bu yöntem hastanın ameliyat sırasında tepki vermesi, korkması, zarar görmesinin önüne geçmek için kullanılır.

Genel anesteziyi daha güvenli bir hale getirmek için hastanın kendisine de bir takım görevler düşmektedir. Hasta eğer sigara içiyorsa ameliyat öncesinde sigarayı ya azaltmalı ya da tamamen bırakmalıdır. Hasta ameliyattan ve anesteziden önce 6-8 saat bir şey yiyip içmemelidir çünkü anestezik ilaçlar mide bulantısı yapabileceği için aksi bir durumla karşılaşırsa,  mide içeriği akciğerlere karışabilir.

Genel anestezinin uygulanması öncelikle damardan verilen bir ilaç sayesinde olur. Daha sonra ise hastanın ağzına nefes borusuna doğru bir tüp yerleştirilir. Bu tüp anestezi makinesinden oksijen ve anestezi yapıcı gazları alıp akciğerlerden kan dolaşımına geçerir ve anestezi durumunun devamını sağlar. Ayrıca açılan damar yolu ile hastaya ağrı kesiciler verilerek hastanın acı duymasının da önüne geçilir.

Lokal Anestezi

Lokal anestezi uygulamasında sadece ameliyat ile ilgili küçük bölge uyuşturulur Genel anesteziden farklı olarak lokal anestezide bilinç tam olarak kapanmaz. Bölgesel anesteziye göre ise daha küçük bir alanı kapsamaktadır. Hastanın bilinci açıktır, duyabilir, konuşabilir, etrafındaki her şeyi görebilir. Ameliyat sonrasında ise baş ağrısı, mide bulantısı gibi yan etkile görülebilmektedir. Lokal anestezi iki farklı şekilde yapılmaktadır. Bunlardan ilki doku içine ilaç enjekte edilmesidir. İlaç enjekte edilen bölge acıya duyarsız hale gelir ve hasta yapılan işlemi hissetmez. Diğer bir yöntem ise anestezik maddenin cilt üzerine sürülmesiyle yapılır. Lokal anestezinin bu türü daha küçük işlemlerde kullanılmaktadır.

Lokal anestezi uygulaması operasyona bağlı olarak sprey, krem, enjeksiyon şeklinde uygulanabilir. En çok diş hekimleri ve cerrahlar tarafından uygulanan lokal anestezi, operasyon başlamadan önce operasyonun yapılacağı bölgeye uygulanır.  Bu sayede hasta ameliyat esnasında bir şey hissetmez.

Bölgesel Anestezi

Bölgesel anestezi genellikle doğum, bel fıtığı gibi ameliyatlarda kullanılan anestezi türüdür. İki farklı çeşidi vardır. Bunlar  spinal ve epidural anestezidir. Bu anestezi türü sayesinde hasta operasyonun uygulandığı bölgede ağrı ya da acı hissetmez. Genel anesteziden farklı olarak bilinci açıktır.

Bölgesel anestezinin çeşitlerinden biri olan spinal anestezi, bel ya da bel altında yapılan operasyonlarda, sezeryan ya da normal doğum da uygulanabilmektedir. Genellikle sezeryan doğumlarda tercih edilen bu yöntem annenin bebeğini görmesine olanak sağlamaktadır. Diğer türlerden farklı olarak yan etkisi baş ağrısı ve mide bulantısı olabilmektedir. Hekim tavsiyesi ile ilaç kullanımı ya da egzersiz, bol su tüketimi anestezinin etkisinin azalmasını sağlayacaktır.

Bölgesel anestezinin bir diğer türü olan epidural anestezide hasta spinal anesteziden farklı olarak anestezi uygulaması enjeksiyon kateter adı verilen ince boru ile beyin omurilik sıvısı içinde bulunan spinal kesenin dışına yapılır. Bu tür anestezi doğum anında oluşan sancıların giderilmesinde etkin rol oynamaktadır. Uygun zamanda uygulandığında ise doğumun hızlanmasını sağlamaktadır.